De gemeente Silly in de provincie Henegouwen ijvert al jaren om haar gebouwen energie-efficiënter te maken en de publieke ruimte anders te bedenken om meer gezelligheid te creëren, het gebruik van milieuvriendelijk vervoer te promoten en de toegankelijkheid voor minder mobiele personen te verbeteren. Een dynamiek die perfect strookt met de doelstellingen EU2020 van de Europese Unie en die zich onlangs vertaalde in twee nieuwe ’slimme, inclusieve en duurzame‘ projecten dankzij het financieringsprogramma Smart Cities & Sustainable Development van Belfius en de Europese Investeringsbank (EIB).

De gemeente Silly in de provincie Henegouwen ijvert al jaren om haar gebouwen energie-efficiënter te maken en de publieke ruimte anders te bedenken om meer gezelligheid te creëren, het gebruik van milieuvriendelijk vervoer te promoten en de toegankelijkheid voor minder mobiele personen te verbeteren. Een dynamiek die perfect strookt met de doelstellingen EU2020 van de Europese Unie en die zich onlangs vertaalde in twee nieuwe ’slimme, inclusieve en duurzame‘ projecten dankzij het financieringsprogramma Smart Cities & Sustainable Development van Belfius en de Europese Investeringsbank (EIB).

Toen midden 2014 het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘ werd gelanceerd, diende de gemeente Silly meteen een financieringsaanvraag in voor het heraanleggen van de Square Camille Theys in het dorp Bassilly en het plaatsen van 42 zonnepanelen op het hoofdgebouw van de gemeenteschool van Graty. Twee projecten waarmee de gemeente de leefomgeving van haar inwoners wil verbeteren en haar CO₂-uitstoot wil verminderen.

Bij de analyse van het dossier bleek al heel snel dat die twee projecten getuigden van een strategische, geïntegreerde en duurzame aanpak en dus in aanmerking kwamen voor dit financieringsprogramma. De EIB en Belfius vonden ook dat beide projecten het bewijs leveren – als dat nog nodig was – dat ook kleine gemeenten gewonnen zijn voor ’Smart Cities‘.

Silly, in de provincie Henegouwen, is lid van CittaSlow, een internationaal netwerk van meer dan 150 steden waar het goed leven is, waarvan zes in België. Deze steden met minder dan 50 000 inwoners willen een minder jachtig leven promoten, zoals op het platteland, en de levenskwaliteit van hun inwoners verbeteren. Dat willen ze bereiken door onder meer in te zetten op rationeel energieverbruik en schone technologie, door hun patrimonium op te waarderen, door meer groen, recreatiegebieden en wandelpaden aan te leggen, door voorrang te geven aan schone vervoermiddelen en openbaar vervoer enzovoort. Al deze uitdagingen sluiten perfect aan op de dynamiek die Belfius en de EIB op gang willen brengen via hun programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘.

Van een chaotische parkeerzone naar een gezellige, multifunctionele ruimte

De Square Camille Theys in het centrum van het dorp Bassilly was tot voor kort niet meer dan een doodlopend stuk weg dat dienst deed als geïmproviseerde, wanordelijke parkeerzone voor de gebruikers van het nabijgelegen sportcomplex of tijdens evenementen in de dorpskern.

Vandaag is die ruimte omgetoverd in een gezellig, veilig plein dat aanzet tot zachte mobiliteit. Naast het openbaar wegennet werd een voetpad in dolomiet aangelegden kwamen er trottoirs en duidelijk afgebakende parkeerzones (met gehandicaptenplaats). Op termijn zal ook de verlichting worden vervangen.

Het totale prijskaartje van die herinrichting (met inbegrip van aansluitingen op nutsvoorzieningen) bedraagt 257 891 euro, waarvan 113 193 euro gedekt is door gewestsubsidies. De gemeente bracht 39 698 euro in en voor het saldo werd een krediet ’Smart Cities & Sustainable Development’ afgesloten bij Belfius en de EIB.

Een gemeenteschool die groene stroom opwekt

Dankzij het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘ heeft de gemeenteschool van Graty, die in 2010 volledig werd gerenoveerd (isolatie, dubbel glas, vloerverwarming en warmtepomp), onlangs 42 zonnepanelen met een totaal vermogen van 10,920 kWc kunnen installeren. De productie van de ± 68 m² panelen wordt op 8 640 kWh geschat.

In deze tijden van krimpende budgetten zal de gemeente haar totale energiefactuur dankzij die installatie kunnen drukken en haar CO₂-uitstoot met 2,5 ton per jaar kunnen verminderen. Een scherm geeft in real time aan hoeveel zonne-energie de school produceert en hoeveel CO₂ ze minder uitstoot. Op die manier wordt het publiek – en zeker de leerlingen – gesensibiliseerd voor het probleem van de klimaatopwarming en voor rationeel energieverbruik.

De investering voor de zonnepanelen (33 432 euro) is volledig ten laste van de gemeente en wordt gedekt door een tweede, apart krediet ’Smart Cities & Sustainable Development‘ bij Belfius en de EIB.

Dankzij de voordelige voorwaarden die verbonden zijn aan de Europese fondsen kan de rentelast op die twee leningen gevoelig worden verlicht. De gemeentefinanciën en de inwoners van Silly zullen er wel bij varen.

De burgemeester van Silly, Christian Leclercq, is opgetogen over de financiering van deze twee projecten, die mogelijk werd gemaakt door het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘ van Belfius en de EIB. “Duurzame ontwikkeling maakt integrerend deel uit van ons algemeen beleid en deze projecten zijn daar een mooi en concreet voorbeeld van. Niet voor niets riep de Stichting voor
Toekomstige Generaties Silly in 2015 uit tot de ‘duurzame gemeente van Henegouwen’ voor haar betrokkenheid in het internationale netwerk CittaSlow. De gemeente heeft trouwens pas een financiering van de Nationale Loterij gekregen, om de hele communicatie van dat netwerk op Belgisch niveau te verzorgen”. 

Programma Belfius-EIB ’Smart Cities & Sustainable Development’

Het financieringsprogramma ‘Smart Cities & Sustainable Development‘, dat onlangs bekroond werd door het Britse magazine World Finance, stelt de Belgische lokale besturen 400 miljoen euro ter beschikking om ’slimme en duurzame‘ projecten te realiseren die kaderen in een ’Smart Cities‘-beleid en dus bijzondere aandacht hebben voor mobiliteit, stadsontwikkeling en/of energie-efficiëntie.

Het is de bedoeling de leningskosten voor gemeenten, OCMW's of intercommunales zoveel mogelijk te verlichten, om hen te ondersteunen in hun vernieuwende en duurzame initiatieven. De helft van de middelen wordt ingebracht door de EIB, de andere helft door Belfius.

Anderhalf jaar na de lancering is de balans ronduit positief. Dankzij dit programma werden al heel wat gefinancierde projecten (bijna) gerealiseerd, zoals het nieuwe stadhuis van Gembloers, een CNG-installatie voor de intercommunale voor afvalbeheer IMOG in Harelbeke, de renovatie van het stadscentrum van Deinze of de inrichting van La Croisette in Dinant. En er liggen nog veel andere dossiers ter studie. De ’Smart Cities‘ zitten duidelijk in de lift in België, en zoals het voorbeeld van Silly toont, is die dynamiek niet alleen aanwezig in de grote steden. Ook kleine gemeenten kunnen op de kar springen. 

Pim van Ballekom, vicevoorzitter van de EIB, is opgetogen over het succes van het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘: "Het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘ is een primeur in België, maar ook in Europa. Het wil een echte dynamiek op gang brengen rond de ’Smart Cities‘, opdat het de nieuwe norm zou worden bij het inrichten van de steden en gemeenten van morgen. ‘Slimme, inclusieve en duurzame’ projecten zoals de strategie ’Europa 2020‘ van de Europese Unie, worden de groeivectoren voor die entiteiten, wat ten goede zal komen aan hun inwoners".

Dirk Gyselinck, lid van het directiecomité van Belfius Bank,  voegde daaraan toe: "Steden die aantrekkelijk willen blijven, hebben ongeacht hun omvang geen andere keuze dan ’Smart‘ te worden. Het ontbreekt dan wel niet aan ideeën, maar de financiering vormt nog te vaak een struikelblok voor de concrete uitvoering van de projecten op het terrein. Het is precies om de talloze duurzame projecten die nog in de plannings- of ontwerpfase zitten in de vier uithoeken van het land, gemakkelijker te kunnen realiseren dat Belfius samen met de EIB het programma ’Smart Cities & Sustainable Development‘heeft uitgewerkt."

Voor meer details over de strategie ’Smart Cities‘ van Belfius: www.belfius.be/smartcities.